آیا برای پاندمی بعدی آماده هستیم؟
اغلب افراد آنفلوانزا را به عنوان یک بیماری جدی در نظر نمیگیرند.
علائمی چون سردرد، آبریزش بینی، سرفه و درد عضلانی باعث میشود که افراد آن را با سرماخوردگی شدید اشتباه بگیرند. با این حال، آنفلوانزای فصلی سالانه ۶۵۰ هزار نفر را به کام مرگ میکشاند. به همین دلیل واکسیناسیون آنفلوانزا از اهمیت ویژهای برخوردار است، به ویژه برای محافظت از کودکان خردسال، افراد مسن، زنان باردار یا افرادی که دارای نقص سیستم ایمنی هستند.۱
عوامل بیماریزا طبقه اجتماعی، وضعیت اقتصادی و حتی سن را نادیده میگیرند. در حالی که آنفلوانزا در افراد بسیار جوان یا سالخورده میتواند منجر به مرگومیر بیشتری شود، اما به عنوان مثال پاندمی آنفلوانزا در سال ۱۹۱۸، به طور غیر معمولی در مردان ۲۰ تا ۴۰ ساله منجر به مرگ شده بود. پاندمیها اقتصاد و کارکردهای اجتماعی مانند مدرسه، کار و دیگر اجتماعات گسترده را مختل میکنند. یک پاندمی آنفلوانزا احتمالاً تأثیرات چشمگیری بر عملکرد کلی سیستم بهداشتی کشور خواهد داشت، زیرا این امر به شدت بر منابع و کارمندان بهداشت تأثیر میگذارد. پیشبینی میشود هزینه پاندمی آنفلوانزا سالانه ۶۰ میلیارد دلار باشد، اما در مقابل، آمادگی برای مقابله با پاندمی فقط حدود ۴.۵ میلیارد دلار در سال است.۱
پاندمی آنفلوانزا غیر قابل پیشبینی است. در سال ۱۹۵۷ در پاندمی دیگری که در چین آغاز شد و سپس در سراسر جهان گسترش یافت، یک میلیون نفر جان خود را از دست دادند. در سال ۱۹۶۸، یک پاندمی دیگر جان ۱ تا ۳ میلیون نفر را گرفت. در سال ۲۰۰۳، ظهور مجدد آنفلوانزای مرغی نشان داد که چگونه ویروس از حیوانات به انسان سرایت میکند، اما به مرحله پاندمی نرسید زیرا ویروس نمیتوانست پیوسته از فردی به فرد دیگر منتقل شود.۱
پاندمی ۲۰۰۹ موسوم به "آنفلوانزای خوکی" در مکزیک آغاز و باعث بیماری شدید در بزرگسالان حتی بدون هیچ مشکل زمینهای شد و به سرعت در بیش از ۲۱۴ کشور گسترش یافت و بین ۱۰۵,۰۰۰ تا ۳۹۵,۰۰۰ نفر جان خود را از دست دادند. حتی با وجود این آمار، دنیا نسبتاً خوششانس بود چرا که شدت آن در مقایسه با برخی اپیدمیهای فصلی که میتوانند دو برابر این تعداد را به کام مرگ بکشانند، کمتر بود.۱
شدت و سرعت انتشار ویروس آنفلوانزا در پاندمی ۱۹۱۸ موسوم به " آنفلوانزای اسپانیایی"، تقریباً غیرقابل تصور بود - یک سوم جمعیت کره زمین که در آن زمان حدود ۵۰۰ میلیون نفر میشدند را آلوده کرد. این پاندمی دو سال بعد فروکش کرد، و تا آن زمان بیش از ۵۰ میلیون نفر جان خود را از دست دادند در حالیکه شمار کشتهشدگان جنگ جهانی اول درجهان ۱۷ میلیون نفر بود.۲
آیا ما برای پاندمی بعدی آماده هستیم؟
طبق گفته دکتر Wenqing Zhang، مدیر برنامه جهانی آنفلوانزا در سازمان بهداشت جهانی، "به وجود آمدن پاندمی دیگری ناشی از ویروس جدید آنفلوانزا قطعی است. اما ما نمیدانیم چه زمانی اتفاق میافتد، چه نوع ویروسی آن را ایجاد میکند و بیماری تا چه حد شدید خواهد بود." وی گفت: " این عدم اطمینان و غیر قابل پیشبینی بودن آنفلوانزا وجه تمایز آن از سایر عوامل بیماریزا میباشد."۱
ویروس آنفلوانزا برای فرار از سیستم ایمنی بدن ما به طور مداوم جهش مییابد و در آرایش خود تغییراتی ایجاد میکند. هنگامی که ویروس جدیدی ظهور میکند، میتواند در جامعه پخش شده و افراد را به راحتی آلوده کند.۱ پاندمی آنفلوانزا زمانی اتفاق میافتد که ویروس آنفلوانزا ظاهر شود و افراد درمقابل آن ایمن نباشند یا ایمنی کمی داشته باشند.۳
جهان امروز با ۱۰۰ سال پیش بسیار متفاوت است. برخلاف آنچه که در پاندمی آنفلوانزا در سال ۱۹۱۸ گذشت، اکنون ما واکسن برای پیشگیری، داروی ضد ویروس و آزمایشهای تشخیصی و تکنیکهای مدرن نظارتی داریم.۱ اما عامل ایجادکننده آنفلوانزا ویروسی است که دائما در حال تغییر است، بنابراین ما باید همیشه در حال آمادگی برای پیشگیری و پاسخ به این تغییرات باشیم.۳